Stanowisko KEP w sprawie szczepionek

Po­mi­mo te­go, że tech­no­lo­gia pro­duk­cji szcze­pio­nek firm Astra­Ze­ne­ca i Johnson&Johnson bu­dzi po­waż­ny sprze­ciw mo­ral­ny, to jed­nak mo­gą z nich ko­rzy­stać ci wier­ni, któ­rzy nie ma­ją moż­li­wo­ści wy­bo­ru in­nej szcze­pion­ki i są do te­go wprost zo­bli­go­wa­ni okre­ślo­ny­mi uwa­run­ko­wa­nia­mi eg­zy­sten­cjal­ny­mi lub za­wo­do­wy­mi – na­pi­sał w Sta­no­wi­sku ks. bp Jó­zef Wró­bel SCJ, prze­wod­ni­czą­cy Ze­spo­łu Eks­per­tów Kon­fe­ren­cji Epi­sko­pa­tu Pol­ski ds. Bioetycznych.

Obec­nie w co­raz więk­szym stop­niu ma­my al­ter­na­ty­wę w wy­bo­rze szcze­pio­nek prze­ciw COVID-19. Mo­że­my wy­brać mię­dzy szcze­pion­ka­mi, któ­re po­wsta­ły w spo­sób go­dzi­wy a ty­mi, któ­re są ska­żo­ne związ­kiem z abor­cją – pod­kre­ślił ks. dr hab. Piotr Kie­nie­wicz MIC pod­czas pre­zen­ta­cji sta­no­wi­ska prze­wod­ni­czą­ce­go Ze­spo­łu Eks­per­tów Kon­fe­ren­cji Epi­sko­pa­tu Pol­ski ds. Bio­etycz­nych w spra­wie ko­rzy­sta­nia ze szcze­pio­nek prze­ciw COVID-19 firm Astra­Ze­ne­ca i Johnson&Johnson.

W pre­zen­ta­cji wzię­li udział człon­ko­wie Ze­spo­łu Eks­per­tów Kon­fe­ren­cji Epi­sko­pa­tu Pol­ski ds. Bio­etycz­nych – prof. An­drzej Ko­chań­ski, spe­cja­li­sta ge­ne­ty­ki kli­nicz­nej oraz la­bo­ra­to­ryj­nej z In­sty­tu­tu Me­dy­cy­ny Do­świad­czal­nej i Kli­nicz­nej im. M. Mos­sa­kow­skie­go PAN w War­sza­wie oraz ks. dr hab. Piotr Kie­nie­wicz MIC, teo­log moralny.

Spo­tka­nie trans­mi­to­wa­ne on­li­ne pro­wa­dził ks. Le­szek Gę­siak SJ, rzecz­nik Epi­sko­pa­tu Pol­ski, któ­ry wy­ja­śnił, że trwa­ją­ce już od kil­ku mie­się­cy szcze­pie­nia prze­ciw­ko COVID-19 przy­no­szą już pierw­sze kon­kret­ne po­zy­tyw­ne re­zul­ta­ty, na­to­miast mi­mo te­go wia­do­mo, że nie wszyst­kie pre­pa­ra­ty sto­so­wa­ne do szcze­pie­nia nie po­wo­du­ją pew­nych wąt­pli­wo­ści na­tu­ry mo­ral­nej i etycznej.

Przy­po­mniał też o wy­da­nej 21 grud­nia ub. ro­ku no­cie Kon­gre­ga­cji Na­uki Wia­ry na te­mat mo­ral­nej oce­ny sto­so­wa­nia nie­któ­rych szcze­pio­nek prze­ciw COVID-19. Pre­cy­zo­wa­ła ona sta­no­wi­sko Ko­ścio­ła ka­to­lic­kie­go od­no­śnie do sa­mych szcze­pień oraz ich go­dzi­wo­ści, a tak­że sa­mych pre­pa­ra­tów. W ko­re­la­cji z tą no­tą swo­je sta­no­wi­sko na te­mat szcze­pień kil­ka dni póź­niej za­pre­zen­to­wał Ze­spół Eks­per­tów ds. Bio­etycz­nych Kon­fe­ren­cji Epi­sko­pa­tu Polski.

„Sy­tu­acja jed­nak ca­ły czas ewo­lu­uje. Ma­my co­raz wię­cej szcze­pio­nek do­pusz­czo­nych do ob­ro­tu. Co­raz wię­cej o nich wie­my, zwłasz­cza od stro­ny me­dycz­nej. Stąd też wy­da­wa­ło się ko­niecz­nym do­pre­cy­zo­wa­nie pew­nych kwe­stii do­ty­czą­cych bar­dzo szcze­gó­ło­wych pre­pa­ra­tów” – po­wie­dział rzecz­nik Episkopatu.

Ks. bp Jó­zef Wró­bel wy­ja­śnia w opu­bli­ko­wa­nym sta­no­wi­sku czy ka­to­li­cy mo­gą ko­rzy­stać ze szcze­pio­nek firm Astra­Ze­ne­ca i Johnson&Johnson. Pierw­sza z nich (dwu­daw­ko­wa) jest już od daw­na sto­so­wa­na w pro­ce­sie szcze­pień prze­ciw­ko COVID-19. Z ko­lei ok. 120 tys. da­wek szcze­pion­ki John­son & John­son (jed­no­daw­ko­wej) do­tar­ło do Pol­ski. To pierw­sza do­sta­wa szcze­pio­nek te­go pro­du­cen­ta do na­sze­go kraju.

Pu­bli­ku­je­my peł­ny tekst Stanowiska:

STANOWISKO PRZEWODNICZĄCEGO ZESPOŁU EKSPERTÓW KONFERENCJI EPISKOPATU POLSKI DS. BIOETYCZNYCH W SPRAWIE KORZYSTANIA ZE SZCZEPIONEK PRZECIW COVID-19 FIRM ASTRAZENECA I JOHNSON&JOHNSON

Dnia 23 grud­nia 2020 r. Ze­spół Eks­per­tów Kon­fe­ren­cji Epi­sko­pa­tu Pol­ski ds. Bio­etycz­nych opu­bli­ko­wał do­ku­ment na te­mat szcze­pio­nek. Do­ku­ment ten jest da­lej w ca­łej peł­ni ak­tu­al­ny i zgod­ny z na­ucza­niem teo­lo­gicz­nym i mo­ral­nym Ko­ścio­ła katolickiego.

We wspo­mnia­nym do­ku­men­cie pod­kre­ślo­no, że szcze­pion­ki wy­ko­rzy­stu­ją­ce mRNA (firm Pfi­zer i Mo­der­na) nie bu­dzą po­waż­nych prze­ciw­ska­zań etycz­nych, gdyż w ich pro­duk­cji nie ko­rzy­sta­no z li­nii ko­mór­ko­wych stwo­rzo­nych na ba­zie tka­nek pło­dów abor­to­wa­nych (do ich pro­duk­cji nie są wy­ma­ga­ne li­nie ko­mór­ko­we). Te­sto­wa­nie tych szcze­pio­nek na pło­do­wych ko­mór­kach nie bu­dzi dys­kwa­li­fi­ku­ją­cych za­strze­żeń, gdyż ta­kie ba­da­nie nie sta­no­wi ogni­wa w pro­ce­sie ich pro­duk­cji. W po­wyż­szym do­ku­men­cie nie usto­sun­ko­wa­no się do szcze­pio­nek in­nych firm, gdyż brak by­ło wów­czas pew­nych da­nych na te­mat tech­no­lo­gii za­sto­so­wa­nych w ich produkcji.

Dziś jed­nak już wia­do­mo, że szcze­pion­ki firm Astra­Ze­ne­ca i Johnson&Johnson są nie­ste­ty opar­te na tech­no­lo­gii ba­zu­ją­cej na ko­mór­kach po­cho­dzą­cych od abor­to­wa­nych pło­dów (ko­rzy­sta się z nich w pro­ce­sie na­mna­ża­nia tzw. skład­ni­ka ak­tyw­ne­go szcze­pion­ki, czy­li po­zba­wio­ne­go zja­dli­wo­ści ade­no­wi­ru­sa). Ten fakt bu­dzi po­waż­ny sprze­ciw mo­ral­ny, gdyż w tym przy­pad­ku ko­mór­ki po­cho­dzą­ce z abor­to­wa­nych pło­dów sta­no­wią nie­zbęd­ne ogni­wo tech­no­lo­gii wy­twa­rza­nia tych szcze­pio­nek. Zgod­nie z przed­sta­wio­ny­mi w po­przed­nim do­ku­men­cie za­sa­da­mi ka­to­li­cy nie po­win­ni go­dzić się na szcze­pie­nie ty­mi szcze­pion­ka­mi, gdyż ist­nie­ją in­ne – wy­żej wspo­mnia­ne mRNA – któ­re nie bu­dzą wią­żą­cych su­mie­nie za­strze­żeń moralnych.

Sta­no­wi­sko to nie jest jed­nak osta­tecz­ną oce­ną mo­ral­ną w kwe­stii ewen­tu­al­ne­go ko­rzy­sta­nia ze szcze­pio­nek firm Astra­Ze­ne­ca i Johnson&Johnson. Trze­ba bo­wiem pa­mię­tać, że wier­ni, któ­rzy nie ma­ją moż­li­wo­ści wy­bo­ru in­nej szcze­pion­ki i są wprost zo­bli­go­wa­ni okre­ślo­ny­mi uwa­run­ko­wa­nia­mi (np. za­wo­do­wy­mi, po­słu­szeń­stwa w ra­mach okre­ślo­nych ze­spo­łów, struk­tur, urzę­dów, służb, dla któ­rych prze­zna­czo­no wła­śnie te szcze­pion­ki) mo­gą z nich sko­rzy­stać bez wi­ny moralnej.

Zgod­nie ze sta­no­wi­skiem Ma­gi­ste­rium Ko­ścio­ła, wy­jąt­ko­wa do­pusz­czal­ność tych szcze­pio­nek wy­ni­ka stąd, że ich przy­ję­cie nie wią­że się z bez­po­śred­nim uczest­nic­twem w abor­cji, nie ozna­cza jej ak­cep­ta­cji i jej wy­mu­sza­nia (li­nie ko­mór­ko­we wy­ko­rzy­sta­ne w pro­duk­cji nie po­wsta­ły na ich za­mó­wie­nie). Po­nad­to zwią­zek mię­dzy pło­dem abor­to­wa­nym i szcze­pion­ka­mi nie jest związ­kiem for­mal­nym (co mia­ło­by miej­sce, je­że­li abor­cja by­ła­by prze­pro­wa­dzo­na na za­mó­wie­nie pro­du­cen­ta szcze­pio­nek i by­ła­by wy­mu­sza­na przez oso­by chcą­ce z nich ko­rzy­stać), ale jest związ­kiem ma­te­rial­nym (brak związ­ku in­ten­cjo­nal­ne­go i przy­czy­no­we­go; szcze­pion­kę łą­czy z abor­cją tyl­ko ma­te­riał bio­lo­gicz­ny z niej pochodzący).

Za­kła­da się też, że ko­rzy­sta­nie z tej szcze­pion­ki jest po­dyk­to­wa­ne przez praw­dzi­wą ko­niecz­ność czy obo­wią­zek ma­ją­cy na ce­lu ochro­nę ży­cia i zdro­wia oso­bi­ste­go lub bliź­nich, któ­rzy mo­gli­by być za­ka­że­ni przez kon­takt z nie­zasz­cze­pio­ną oso­bą. Oso­by ta­kie win­ny jed­nak – w moż­li­wy dla nich spo­sób – ma­ni­fe­sto­wać swój sta­now­czy sprze­ciw wo­bec wy­ko­rzy­sta­nia ma­te­ria­łu bio­lo­gicz­ne­go ma­ją­ce­go nie­mo­ral­ną ge­ne­zę w pro­duk­cji tej szcze­pion­ki oraz dla­te­go, aby nie zo­sta­ły uzna­ne za po­pie­ra­ją­ce w spo­sób po­śred­ni abor­cję (na przy­kład pi­sząc li­sty sprze­ci­wu do in­sty­tu­cji spro­wa­dza­ją­cych lub dys­try­bu­ują­cych tę szcze­pion­kę, czy też do przełożonych).

Ni­niej­sza opi­nia nie uwzględ­nia aspek­tów for­mal­nych szcze­pień (zwłasz­cza moż­li­wych po­waż­nych skut­ków ubocz­nych po­zo­sta­ją­cych w związ­ku przy­czy­no­wym, a nie cza­so­wym, z po­da­niem okre­ślo­nej szcze­pion­ki), gdyż jak do­tych­czas bra­ku­je w tej ma­te­rii pew­nych wy­ni­ków ba­dań oraz obiek­tyw­nych, zgod­nych i nie bu­dzą­cych wąt­pli­wo­ści opi­nii spe­cja­li­stów. Ta­ka opi­nia bę­dzie moż­li­wa do­pie­ro wte­dy, gdy te wąt­pli­wo­ści zo­sta­ną w peł­ni wyjaśnione.

Jed­nak­że – zgod­nie z za­sa­da­mi etycz­ny­mi – w przy­pad­ku uza­sad­nio­nych po­dej­rzeń co do za­gro­że­nia dla ży­cia kon­kret­nych osób stwa­rza­ne­go przez któ­rąś ze szcze­pio­nek, na­le­ży re­zy­gno­wać z jej podania.

Bp Jó­zef Wró­bel SCJ
Prze­wod­ni­czą­cy Ze­spo­łu Eks­per­tów KEP ds. Bioetycznych

Lu­blin, 14 kwiet­nia 2021 roku

Źró­dło: episkopat.pl