Antykoncepcja hormonalna a spektrum autyzmu

Zja­wi­sko ro­sną­cej licz­by przy­pad­ków au­ty­zmu (ASD) na ca­łym świe­cie, zwłasz­cza w ostat­nich de­ka­dach, bu­dzi wie­le py­tań. W związ­ku z tym, na­ukow­cy po­szu­ku­ją po­ten­cjal­nych przy­czyn tej epi­de­mii, ba­da­jąc róż­ne czyn­ni­ki śro­do­wi­sko­we i ge­ne­tycz­ne. Oka­zu­je się, że ist­nie­je zwią­zek mię­dzy sto­so­wa­niem hor­mo­nal­nych środ­ków an­ty­kon­cep­cyj­nych a wzro­stem czę­sto­tli­wo­ści wy­stę­po­wa­nia ASD.

Epi­de­mia autyzmu

Au­tyzm, za­bu­rze­nie roz­wo­jo­we, obej­mu­ją­ce de­fek­ty w ko­mu­ni­ka­cji spo­łecz­nej i in­te­rak­cjach, wzbu­dza co­raz więk­sze za­in­te­re­so­wa­nie ba­da­czy na ca­łym świe­cie. Z naj­now­szych da­nych wy­ni­ka, że czę­stość wy­stę­po­wa­nia ASD zna­czą­co wzro­sła w cią­gu ostat­nich 60 lat. W la­tach 70. XX wie­ku w Sta­nach Zjed­no­czo­nych sza­co­wa­no, że ASD do­ty­czy­ło 1 na 150 dzie­ci. Obec­nie, wskaź­ni­ki te wy­no­szą już oko­ło 1 na 36 dzie­ci, co jest alar­mu­ją­ce i skła­nia do po­szu­ki­wa­nia przy­czyn tej zmiany.

Zwią­zek z an­ty­kon­cep­cją hormonalną

W li­te­ra­tu­rze na­uko­wej moż­na zna­leźć do­nie­sie­nia su­ge­ru­ją­ce, że sto­so­wa­nie an­ty­kon­cep­cji hor­mo­nal­nej, szcze­gól­nie z du­żą za­war­to­ścią es­tro­ge­nów i pro­ge­ste­ro­nu, mo­że wpły­wać na roz­wój ASD. Ba­da­nia wy­ka­za­ły, że zmia­ny hor­mo­nal­ne, ja­kie za­cho­dzą w or­ga­ni­zmach ko­biet sto­su­ją­cych te środ­ki, mo­gą mieć wpływ na roz­wój dziec­ka nie­na­ro­dzo­ne­go, szcze­gól­nie w pierw­szym try­me­strze ciąży.

Ba­da­nia prze­pro­wa­dzo­ne na my­szach wy­ka­za­ły, że eks­po­zy­cja na syn­te­tycz­ne hor­mo­ny mo­że pro­wa­dzić do zmian neu­ro­fi­zjo­lo­gicz­nych, któ­re są cha­rak­te­ry­stycz­ne dla ASD. Po­nad­to, ana­li­zy epi­de­mio­lo­gicz­ne z gru­pa­mi ame­ry­kań­skich na­ukow­ców su­ge­ru­ją, że ist­nie­je ko­re­la­cja mię­dzy wzro­stem sto­so­wa­nia hor­mo­nal­nych środ­ków an­ty­kon­cep­cyj­nych a wzro­stem licz­by przy­pad­ków ASD.

Zgub­ne skut­ki an­ty­kon­cep­cji hormonalnej

Ba­da­nia na zwie­rzę­tach su­ge­ru­ją, że syn­te­tycz­ne hor­mo­ny sto­so­wa­ne w an­ty­kon­cep­cji mo­gą wpły­wać na oocy­ty, czy­li ko­mór­ki, z któ­rych po­wsta­ją doj­rza­łe ko­mór­ki ja­jo­we, po­wo­du­jąc trwa­łe zmia­ny w eks­pre­sji re­cep­to­rów es­tro­ge­no­wych u po­tom­stwa. Ety­ny­lo­estra­diol (EE), od­po­wied­nik es­tro­ge­nu w pre­pa­ra­tach an­ty­kon­cep­cyj­nych, mo­że wy­wo­ły­wać me­ty­la­cję w ge­nach ERβ, co zmniej­sza pro­duk­cję mRNA i ob­ni­ża funk­cjo­nal­ność te­go re­cep­to­ra w mó­zgu. Te zmia­ny epi­ge­ne­tycz­ne mo­gą być prze­ka­zy­wa­ne nie tyl­ko pierw­sze­mu po­tom­stwu, ale tak­że przy­szłym po­ko­le­niom.

Zmniej­sze­nie eks­pre­sji ERβ w mó­zgu jest ty­po­wą ce­chą ob­ser­wo­wa­ną u osób z au­ty­zmem. Dzia­ła­nie pro­ge­sta­ge­nów, syn­te­tycz­nych od­po­wied­ni­ków pro­ge­ste­ro­nu sto­so­wa­nych w an­ty­kon­cep­cji hor­mo­nal­nej, mo­że osła­biać eks­pre­sję ERβ w mó­zgu, szcze­gól­nie w cie­le mig­da­ło­wa­tym, co mo­że pro­wa­dzić do roz­wo­ju za­cho­wań au­ty­stycz­nych. Ba­da­nia na zwie­rzę­tach wy­ka­za­ły, że pre­na­tal­na eks­po­zy­cja na le­wo­nor­ge­strel (LVG), pro­ge­sta­gen sto­so­wa­ny w an­ty­kon­cep­cji hor­mo­nal­nej, uszka­dza struk­tu­ry ukła­du lim­bicz­ne­go, od­po­wie­dzial­ne za po­wsta­wa­nie pa­mię­ci i sta­nów emo­cjo­nal­nych, wy­wo­łu­jąc u po­tom­stwa za­cho­wa­nia po­dob­ne do autyzmu.

Sto­so­wa­nie an­ty­kon­cep­cyj­nych ta­ble­tek za­wie­ra­ją­cych pro­ge­sta­ge­ny w mo­men­cie po­czę­cia dziec­ka mo­że istot­nie zwięk­szać ry­zy­ko roz­wo­ju au­ty­zmu u dzie­ci, szcze­gól­nie u chłop­ców. Eks­po­zy­cja na pro­ge­sta­ge­ny w pierw­szym try­me­strze cią­ży oraz le­cze­nie nie­płod­no­ści za po­mo­cą hor­mo­nal­nych me­tod przed po­czę­ciem mo­gą wy­wo­ły­wać zmia­ny w eks­pre­sji re­cep­to­rów es­tro­ge­no­wych w mó­zgu i za­cho­wa­nia au­ty­stycz­ne u potomstwa.

Sta­ty­stycz­nie, oko­ło 8–9 na 100 ko­biet przyj­mu­ją­cych do­ust­ne środ­ki an­ty­kon­cep­cyj­ne za­cho­dzi w cią­żę, co ozna­cza, że mo­gą być one przyj­mo­wa­ne po po­czę­ciu dziec­ka, po­ten­cjal­nie wpły­wa­jąc nie­ko­rzyst­nie na je­go roz­wój. Na­wet je­śli syn­te­tycz­ne hor­mo­ny zo­sta­ną cał­ko­wi­cie usu­nię­te z or­ga­ni­zmu ko­bie­ty po za­prze­sta­niu ich przyj­mo­wa­nia, skut­ki tok­sy­ko­lo­gicz­ne, ge­ne­tycz­ne i epi­ge­ne­tycz­ne mo­gą utrzy­my­wać się dłużej.

Dal­sze ba­da­nia są ab­so­lut­nie nie­zbęd­ne, aby w peł­ni zro­zu­mieć me­cha­ni­zmy pro­wa­dzą­ce do nie­po­ko­ją­cych zja­wisk. Dzię­ki te­mu bę­dzie moż­na opra­co­wać wy­tycz­ne, któ­re po­mo­gą zmniej­szyć ry­zy­ko roz­wo­ju ASD. Obec­nie, prio­ry­te­tem po­win­no być od­po­wie­dzial­ne po­dej­ście a ko­bie­ty po­win­ny być świa­do­me za­gro­żeń i za­wsze kon­sul­to­wać się z le­ka­rzem, dba­jąc nie tyl­ko o swo­je zdro­wie, ale tak­że o zdro­wie przy­szłych dzieci.

jb
Źró­dło: Nasz Dziennik