Wzrost aborcji na podstawie „zagrożenia zdrowia psychicznego”

Po­mi­mo wy­ro­ku Try­bu­na­łu Kon­sty­tu­cyj­ne­go z 2020 ro­ku, któ­ry orzekł o nie­zgod­no­ści z Kon­sty­tu­cją prze­pi­su umoż­li­wia­ją­ce­go abor­cję z po­wo­du cięż­kich wad nie­na­ro­dzo­ne­go dziec­ka, licz­ba abor­cji w Pol­sce za­czę­ła wzra­stać. Naj­now­sze da­ne wska­zu­ją, że licz­ba abor­cji osią­gnę­ła po­ziom zbli­żo­ny do te­go sprzed orze­cze­nia TK.

22 paź­dzier­ni­ka 2020 ro­ku Try­bu­nał Kon­sty­tu­cyj­ny wy­dał orze­cze­nie, o nie­zgod­no­ści z Kon­sty­tu­cją prze­pi­su umoż­li­wia­ją­ce­go abor­cję z po­wo­du cięż­kich wad nie­na­ro­dzo­ne­go dziec­ka czy­li prze­słan­ki em­brio­pa­to­lo­gicz­nej. Wy­da­wa­ło się, że licz­ba abor­cji w Pol­sce spad­nie nie­mal do ze­ra, gdyż wła­śnie ta prze­słan­ka by­ła pod­sta­wą więk­szo­ści z oko­ło ty­sią­ca za­bie­gów rocz­nie. Przy­kła­do­wo, w 2020 ro­ku na 1074 abor­cje aż 1053 prze­pro­wa­dzo­no z po­wo­du wad pło­du dziecka.

Po wy­ro­ku TK, le­gal­na abor­cja mo­gła być prze­pro­wa­dzo­na je­dy­nie w dwóch przy­pad­kach: gdy cią­ża za­gra­ża­ła zdro­wiu lub ży­ciu ko­bie­ty oraz gdy by­ła wy­ni­kiem prze­stęp­stwa. W 2021 ro­ku licz­ba za­bie­gów spa­dła dra­stycz­nie do 32. Jed­nak da­ne za 2023 rok po­ka­zu­ją, że licz­ba le­gal­nych abor­cji za­czę­ła po­now­nie ro­snąć, osią­ga­jąc 425 za­bie­gów – nie­mal trzy­krot­nie wię­cej niż w 2022 ro­ku, kie­dy by­ło ich 161.

Jak to moż­li­we w kon­tek­ście na­sze­go prawa? 

Oka­zu­je się, że co­raz wię­cej abor­cji prze­pro­wa­dza się na pod­sta­wie prze­słan­ki za­gro­że­nia zdro­wia ko­bie­ty, w tym zdro­wia psy­chicz­ne­go. W 2023 ro­ku na tej pod­sta­wie wy­ko­na­no 423 abor­cje, pod­czas gdy w 2020 ro­ku by­ło ich za­le­d­wie 21. Ta­ki gwał­tow­ny wzrost mo­że su­ge­ro­wać pró­bę obej­ścia prze­pi­sów wpro­wa­dzo­nych orze­cze­niem Try­bu­na­łu Kon­sty­tu­cyj­ne­go z 2020 ro­ku. Wzrost licz­by abor­cji na pod­sta­wie za­gro­że­nia zdro­wia psy­chicz­ne­go ko­bie­ty nie tyl­ko pod­wa­ża za­mie­rzo­ny cel prze­pi­sów, ale tak­że bu­dzi po­waż­ne wąt­pli­wo­ści co do zgod­no­ści ta­kich prak­tyk z Kon­sty­tu­cją. Wpro­wa­dze­nie ta­kiej in­ter­pre­ta­cji prze­pi­sów na­ru­sza za­sa­dy kon­sty­tu­cyj­ne, któ­re Try­bu­nał sta­rał się chro­nić w swo­im wyroku.

Mi­mo iż zdro­wie psy­chicz­ne ko­biet jest istot­nym za­gad­nie­niem, sto­so­wa­nie abor­cji ja­ko roz­wią­za­nia dla pro­ble­mów psy­chicz­nych mo­że nie tyl­ko nie przy­no­sić ocze­ki­wa­nej ulgi, ale wręcz po­głę­biać trud­no­ści emo­cjo­nal­ne. De­cy­zje do­ty­czą­ce abor­cji w ta­kich przy­pad­kach mo­gą być po­dej­mo­wa­ne zbyt po­chop­nie, bez do­sta­tecz­nej ana­li­zy dłu­go­fa­lo­wych kon­se­kwen­cji dla zdro­wia psy­chicz­ne­go kobiety.

Ta­kie in­ter­pre­ta­cje prze­pi­sów na­ru­sza­ją za­sa­dy ochro­ny ży­cia czło­wie­ka i in­te­gral­no­ści prze­pi­sów praw­nych, któ­re mia­ły na ce­lu ogra­ni­cze­nie moż­li­wo­ści prze­pro­wa­dza­nia abor­cji. Sto­so­wa­nie prze­słan­ki zdro­wia psy­chicz­ne­go ja­ko pod­sta­wy do prze­pro­wa­dza­nia abor­cji sta­no­wi nie­za­mie­rzo­ną lu­kę w sys­te­mie praw­nym, któ­ra w rze­czy­wi­sto­ści pro­wa­dzi do nad­użyć i osła­bie­nia fun­da­men­tów praw­nych ochro­ny życia.

W prak­ty­ce, prze­słan­ka „za­gro­że­nia zdro­wia psy­chicz­ne­go” sta­je się sze­ro­ko sto­so­wa­nym pre­tek­stem, któ­ry obej­mu­je sy­tu­acje stre­su czy obaw zwią­za­nych z przy­szłym ma­cie­rzyń­stwem. Jak po­ka­zu­je sy­tu­acja w ole­śnic­kim szpi­ta­lu, sto­so­wa­nie tej prze­słan­ki w wie­lu przy­pad­kach pro­wa­dzi do abor­cji na ży­cze­nie. Przy­kła­dy po­ka­zu­ją, że dzie­ci abor­to­wa­ne z po­wo­du „za­bu­rzeń ad­ap­ta­cyj­nych” ma­tek by­ły cał­ko­wi­cie zdro­we a nie­któ­re mi­ły już 8 miesięcy.

jb
Źró­dło: rp.pl, opoka.org.pl