Protest przeciwko projektowi rozporządzenia Minister Edukacji Barbary Nowackiej

Kra­ków, 20 li­sto­pa­da 2024 r.

Sza­now­na Pani
Bar­ba­ra Nowacka
Mi­ni­ster Edu­ka­cji Narodowej
Al. Ja­na Chry­stia­na Szu­cha 25
00–918 Warszawa

Do­ty­czy: pro­jek­tu roz­po­rzą­dze­nia Mi­ni­stra Edu­ka­cji zmie­nia­ją­ce­go roz­po­rzą­dze­nie w spra­wie ra­mo­wych pla­nów na­ucza­nia dla szkół pu­blicz­nych. Pro­jekt roz­po­rzą­dze­nia wpro­wa­dza do szkół pod­sta­wo­wych no­wy przed­miot – edu­ka­cja zdro­wot­na, a do szkół po­nad­pod­sta­wo­wych dwa no­we przed­mio­ty – edu­ka­cja oby­wa­tel­ska i edu­ka­cja zdrowotna.

Sza­now­na Pa­ni Minister,

Pol­skie Sto­wa­rzy­sze­nie Obroń­ców Ży­cia Czło­wie­ka wy­ra­ża sta­now­czy pro­test w związ­ku z pro­jek­tem usu­nię­cia z pro­gra­mów szkol­nych przed­mio­tu „Wy­cho­wa­nie do ży­cia w ro­dzi­nie” i za­stą­pie­nia go per­mi­syw­ną edu­ka­cją sek­su­al­ną, re­ali­zo­wa­ną w ra­mach ob­li­ga­to­ryj­nej „Edu­ka­cji zdro­wot­nej”. Ist­nie­ją uza­sad­nio­ne oba­wy, że ta­ki kie­ru­nek re­form bę­dzie za­gra­żać wy­cho­wa­niu dzie­ci w opar­ciu o tra­dy­cyj­ny mo­del war­to­ści ro­dzin­nych, znie­kształ­ca­jąc prze­kaz o ży­ciu, zdro­wiu i odpowiedzialności.

Dra­ma­tycz­ne skut­ki ta­kiej edu­ka­cji ob­ser­wu­je­my w wie­lu kra­jach Eu­ro­py Za­chod­niej. To przed­wcze­sny wiek ini­cja­cji sek­su­al­nej, cią­że nie­let­nich, abor­cje, cho­ro­by prze­no­szo­ne dro­gą płcio­wą, a tak­że wy­ni­ka­ją­ca stąd więk­sza po­dat­ność na mło­dzie­ży de­pre­sję. Ro­dzi­ce ma­ją szcze­gól­ne, nie­zby­wal­ne pra­wo do au­to­no­micz­ne­go wy­cho­wy­wa­nia swo­ich dzie­ci w tak de­li­kat­nej sfe­rze, ja­ką jest sek­su­al­ność. Kon­se­kwen­cje wpro­wa­dze­nia w Pol­sce per­mi­syw­nej edu­ka­cji sek­su­al­nej bę­dą dłu­go­fa­lo­wo po­no­sić ucznio­wie i ich ro­dzi­ce. Ak­tu­al­ne roz­wią­za­nia re­spek­tu­ją kon­sty­tu­cyj­ne pra­wo ro­dzi­ców do de­cy­do­wa­nia o edu­ka­cji sek­su­al­nej, a pro­ble­ma­ty­ka roz­wo­ju psy­cho­fi­zycz­ne­go okre­su do­ra­sta­nia i zdro­wia w spo­sób efek­tyw­ny i wy­star­cza­ją­cy jest pre­zen­to­wa­na w ra­mach nie­obo­wiąz­ko­wych za­jęć „Wy­cho­wa­nia do ży­cia w ro­dzi­nie”, któ­re ma­ją ugrun­to­wa­ną po­zy­cję w pol­skim sys­te­mie edu­ka­cyj­nym od dwu­dzie­stu pię­ciu lat.

„Wy­cho­wa­nie do ży­cia w ro­dzi­nie” to pierw­szy z trzech ty­pów edu­ka­cji sek­su­al­nej, skla­sy­fi­ko­wa­nych przez Ame­ry­kań­ską Aka­de­mię Pe­dia­trii. To typ „A” – wy­cho­wa­nie do czy­sto­ści – abs­ty­nen­cji sek­su­al­nej (abs­ti­nen­ce-on­ly edu­ca­tion, cha­sti­ty edu­ca­tion), po­zo­sta­łe to typ „B” – bio­lo­gicz­na edu­ka­cja sek­su­al­na (bio­lo­gi­cal sex edu­ca­tion) oraz typ „C” – zło­żo­na edu­ka­cja sek­su­al­na, któ­ra za­wie­ra oba po­wyż­sze po­dej­ścia (com­pre­hen­si­ve sex edu­ca­tion). Na­le­ży spo­dzie­wać się, że pro­po­no­wa­na przez Mi­ni­ster­stwo Edu­ka­cji zmia­na ty­pu edu­ka­cji sek­su­al­nej z „A” na „C” do­pro­wa­dzi do na­ra­sta­nia w Pol­sce fa­li po­dob­nych zja­wisk spo­łecz­nych, jak ob­ser­wo­wa­ne w kra­jach Eu­ro­py Zachodniej.

Za­pro­po­no­wa­ny przez Mi­ni­stra Edu­ka­cji pro­gram na­ru­sza pra­wa ro­dzi­ców do wy­cho­wa­nia dzie­ci zgod­nie z wła­sny­mi prze­ko­na­nia­mi oraz za­pew­nie­nia im wy­cho­wa­nia i na­ucza­nia mo­ral­ne­go oraz re­li­gij­ne­go zgod­nie ze swo­imi prze­ko­na­nia­mi, za­gwa­ran­to­wa­ne w art. 48 ust. 1 oraz art. 53 ust. 3 Kon­sty­tu­cji Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej, wpro­wa­dza­jąc dla dzie­ci obo­wią­zek uczest­ni­cze­nia w za­ję­ciach „Edu­ka­cji zdro­wot­nej” już od czwar­tej kla­sy szko­ły pod­sta­wo­wej. Za­ję­cia z „Edu­ka­cji zdro­wot­nej” ma­ją być obo­wiąz­ko­we tak­że dla uczniów szkół ka­to­lic­kich oraz w edu­ka­cji do­mo­wej, a pro­mo­cja do na­stęp­nej kla­sy bę­dzie uza­leż­nio­na od na­ucze­nia się i zda­nia tre­ści te­go przed­mio­tu, za­wie­ra­ją­ce­go pro­po­zy­cje ak­sjo­lo­gicz­ne nie­rzad­ko sprzecz­ne z sys­te­mem war­to­ści rodziców.

Przed­sta­wio­ny do kon­sul­ta­cji pro­jekt nie speł­nia tak­że wy­ma­ga­nia z art. 4 ust 1. usta­wy z dnia 7 stycz­nia 1993 r. o pla­no­wa­niu ro­dzi­ny, ochro­nie pło­du ludz­kie­go i wa­run­kach do­pusz­czal­no­ści prze­ry­wa­nia cią­ży, któ­ry wpro­wa­dził do pro­gra­mów na­ucza­nia szkol­ne­go wie­dzę o ży­ciu sek­su­al­nym czło­wie­ka, w tym o war­to­ści ro­dzi­ny i ży­cia w fa­zie pre­na­tal­nej. Po­czę­te dziec­ko nie jest przed­sta­wia­ne ja­ko war­tość oso­bo­wa, sa­mo­ist­na. W kon­sul­to­wa­nym pro­jek­cie bra­ku­je in­for­ma­cji na te­mat opie­ki pre­kon­cep­cyj­nej, roz­wo­ju i wy­cho­wa­nia pre­na­tal­ne­go dziecka.

Na­le­ży się tu od­nieść tak­że do pre­am­bu­ły usta­wy z dnia 14 grud­nia 2016 r. Pra­wo oświa­to­we, któ­ra gwa­ran­tu­je, że oświa­ta w Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej re­spek­tu­je chrze­ści­jań­ski sys­tem war­to­ści.

Od­dzie­le­nie wie­dzy o sek­su­al­no­ści na­sto­lat­ków od jej spo­łecz­ne­go kon­tek­stu, ta­kie­go jak mał­żeń­stwo, ro­dzi­na, mi­łość i od­po­wie­dzial­ność w re­la­cjach, mo­że ne­ga­tyw­nie wpły­wać na ich doj­rze­wa­nie do do­ro­sło­ści. W pod­sta­wie pro­gra­mo­wej bra­ku­je od­nie­sień do mał­żeń­stwa, wier­no­ści i trwa­ło­ści związ­ków. Przed­sta­wia­nie wie­dzy o po­pę­dzie sek­su­al­nym bez pod­kre­śla­nia po­trze­by na­uki je­go kon­tro­lo­wa­nia ja­ko ele­men­tu pra­wi­dło­we­go doj­rze­wa­nia uwa­ża­my za nie­wy­cho­waw­cze. Pro­gram za­chę­ca do przed­wcze­snej ini­cja­cji sek­su­al­nej, pro­po­nu­jąc roz­mo­wy z trzynasto‑, czter­na­sto­lat­ka­mi na te­mat kry­te­riów tzw. świa­do­mej zgo­dy czy „doj­rza­łe­go” przy­go­to­wa­nia się do roz­po­czę­cia współ­ży­cia sek­su­al­ne­go. Te­go ro­dza­ju dzia­ła­nia mo­gą wy­wo­ły­wać u dzie­ci nie­po­trzeb­ny lęk i nie­po­kój. Ta­kie sfor­mu­ło­wa­nia su­ge­ru­ją ak­cep­ta­cję wcze­snej ini­cja­cji sek­su­al­nej, ba­ga­te­li­zu­ją­ce jej skut­ki dla zdro­wia fi­zycz­ne­go i ko­he­rent­nej for­ma­cji psy­chicz­nej dzie­ci. Nie moż­na też za­ak­cep­to­wać przed­sta­wia­nia dzie­ciom „róż­nych mo­de­li ro­dzin” ja­ko rów­no­waż­nych oraz po­mi­ja­nia wy­stę­pu­ją­cych w nich sy­tu­acji kry­zy­so­wych, ta­kich jak se­pa­ra­cja, roz­wód, prze­moc do­mo­wa czy two­rze­nie przez ro­dzi­ców no­wych związków.

Po dwu­dzie­stu pię­ciu la­tach funk­cjo­no­wa­nia w pol­skich szko­łach „Wy­cho­wa­nia do ży­cia w ro­dzi­nie” wi­dać, że efek­ty edu­ka­cji sek­su­al­nej ty­pu „A” są do­bre i bez wąt­pie­nia po­win­na być ona kon­ty­nu­owa­na. Świad­czą o tym przed­sta­wio­ne po­ni­żej wy­bra­ne da­ne licz­bo­we, ze­sta­wia­ją­ce Pol­skę z kra­ja­mi, w któ­rych pro­wa­dzo­na jest edu­ka­cja sek­su­al­na ty­pu „B” lub „C”.

To wła­śnie w Pol­sce ob­ser­wu­je­my znacz­nie póź­niej­szy wiek ini­cja­cji, naj­niż­szy wskaź­nik cho­rób prze­no­szo­nych dro­gą płcio­wą na 100 000 miesz­kań­ców, naj­niż­szą licz­bę zajść w cią­żę na 1000 na­sto­la­tek – za­koń­czo­nych uro­dze­niem ży­we­go dziec­ka lub je­go abor­cją – naj­niż­szą licz­bę abor­cji na 1000 miesz­kań­ców i naj­niż­szą licz­bę prze­stępstw o cha­rak­te­rze sek­su­al­nym na 100 000 mieszkańców.

A fo­cus on ado­le­scent se­xu­al he­alth in Eu­ro­pe, cen­tral Asia and Ca­na­da. He­alth Be­ha­vio­ur in Scho­ol-aged Chil­dren in­ter­na­tio­nal re­port from the 2021/2022 su­rvey, World He­alth Or­ga­ni­za­tion, Re­gio­nal Of­fi­ce for Eu­ro­pe, 2024.

Źró­dło: Eu­ro­pe­an Cen­tre for Di­se­ase Pre­ven­tion and Con­trol, An­nu­al Epi­de­mio­lo­gi­cal Re­ports for 2022, 19.11.2024 r.; WHO, https://gateway.euro.who.int, 20.11.2024 r.

Źró­dło: Eu­ro­stat, https://ec.europa.eu/eurostat, 20.11.2024 r.; Eu­ro­pe­an He­alth In­for­ma­tion Ga­te­way, WHO Eu­ro­pe­an Re­gion, https://gateway.euro.who.int/, 20.11.2024 r.

Źró­dło: Eu­ro­stat, https://ec.europa.eu/eurostat, 20.11.2024 r.

Od lat pod­kre­śla­my, że edu­ka­cja sek­su­al­na po­win­na opie­rać się na war­to­ściach pro­mu­ją­cych sza­cu­nek do ży­cia i od­po­wie­dzial­ne po­dej­ście do re­la­cji mię­dzy­ludz­kich. Ta­kie ce­chy ma przed­miot szkol­ny „Wy­cho­wa­nie do ży­cia w ro­dzi­nie”, któ­ry dla do­bra na­szych dzie­ci na­le­ży ko­niecz­nie za­cho­wać. Nie mo­że ba­zo­wać na tre­ściach re­du­ku­ją­cych ludz­ką sek­su­al­ność do sfe­ry bio­lo­gicz­nej. Dla­te­go wno­si­my o cał­ko­wi­te od­rzu­ce­nie pod­sta­wy pro­gra­mo­wej za­pro­po­no­wa­nej przez Mi­ni­ster­stwo Edu­ka­cji Narodowej.

Z po­wa­ża­niem,

Woj­ciech Zięba
pre­zes Pol­skie­go Sto­wa­rzy­sze­nia Obroń­ców Ży­cia Człowieka