Instytut PAN krytykuje projekt Nowackiej: „Model szkoły przeszłej, nieprzystający do rzeczywistości”

Ko­mi­tet Na­uk Pe­da­go­gicz­nych Pol­skiej Aka­de­mii Na­uk wy­dał opi­nię, któ­ra miaż­dży fla­go­wy pro­jekt Mi­ni­ster­stwa Edu­ka­cji Na­ro­do­wej – Pro­fil Ab­sol­wen­ta. Do­ku­ment, ma­ją­cy być fun­da­men­tem re­for­my edu­ka­cji, zda­niem na­ukow­ców jest nie tyl­ko ana­chro­nicz­ny, ale tak­że nie od­po­wia­da na wy­zwa­nia współ­cze­sno­ści i przyszłości.

Kry­ty­ka prze­sta­rza­łe­go podejścia

Eks­per­ci za­rzu­ca­ją pro­jek­to­wi opie­ra­nie się na frag­men­ta­rycz­nej i prze­sta­rza­łej wie­dzy na­uko­wej. „Do­ku­ment ewi­dent­nie opar­ty zo­stał na kon­cep­cji szko­ły be­ha­wio­ral­nej, któ­ra nie od­po­wia­da na po­trze­by przy­śpie­szo­nej glo­ba­li­za­cji, tem­pa do­świad­cza­nych zmian i ra­dze­nia so­bie w nie­okre­ślo­no­ści” – oce­nia­ją na­ukow­cy. Wbrew de­kla­ra­cjom pro­jekt nie mo­der­ni­zu­je sys­te­mu edu­ka­cji, lecz „utrwa­la mo­del szko­ły prze­szłej, nie­przy­sta­ją­cej do dzi­siej­szej rze­czy­wi­sto­ści i nie­po­zwa­la­ją­cej na przy­go­to­wa­nie do dy­na­mi­ki przyszłości”.

Zda­niem Ko­mi­te­tu, przy­ję­te za­ło­że­nia nie ro­ku­ją po­zy­tyw­nie na wpro­wa­dze­nie ocze­ki­wa­nych zmian spo­łecz­nych i zdra­dza­ją brak zro­zu­mie­nia kie­run­ku, w ja­kim po­win­na zmie­rzać edukacja.

In­fan­ty­li­za­cja dziec­ka i brak współ­cze­sne­go spojrzenia

Szcze­gól­nie moc­na kry­ty­ka do­ty­czy po­dej­ścia do dzie­ciń­stwa. Na­ukow­cy wska­zu­ją na „in­fan­ty­li­za­cję dziec­ka, nie­do­ce­nia­nie je­go moż­li­wo­ści roz­wo­jo­wych” oraz brak udzia­łu dzie­ci w pla­no­wa­niu roz­wią­zań edu­ka­cyj­nych. Etap przed­szkol­ny (ISCED 0) wy­ma­ga, we­dług au­to­rów opi­nii, „cał­ko­wi­tej prze­bu­do­wy”. Ce­le edu­ka­cji przed­szkol­nej w pro­jek­cie zo­sta­ły przed­sta­wio­ne w spo­sób tra­dy­cyj­ny, nie­po­wią­za­ny z ogól­ny­mi za­ło­że­nia­mi reformy.

Nie­ja­sne war­to­ści i uprzed­mio­to­wie­nie ucznia

Ko­mi­tet Na­uk Pe­da­go­gicz­nych zwra­ca uwa­gę, że do­ku­ment nie de­fi­niu­je ja­sno swo­ich pod­staw ak­sjo­lo­gicz­nych. „Nie wia­do­mo, we­dług ja­kich za­ło­żeń ak­sjo­lo­gicz­nych skon­stru­owa­no mo­del war­to­ści, dla­cze­go ta­kie­go wy­bo­ru do­ko­na­no, a nie in­ne­go” – czy­ta­my w opinii.

Ję­zyk pro­jek­tu tak­że bu­dzi za­strze­że­nia. Na­ukow­cy za­rzu­ca­ją au­to­rom sto­so­wa­nie sfor­mu­ło­wań tech­no­lo­gicz­nych, któ­re uprzed­mio­ta­wia­ją uczniów. „Sfor­mu­ło­wa­nia ta­kie jak ukształ­to­wać u uczniów czy roz­wi­ja­nie w uczniach i uczen­ni­cach su­ge­ru­ją bier­ną ro­lę dziec­ka w pro­ce­sie edu­ka­cji”. W opi­nii eks­per­tów jest to nie­zgod­ne z kom­pe­ten­cja­mi wy­mie­nio­ny­mi w Pro­fi­lu Ab­sol­wen­ta, ta­ki­mi jak od­po­wie­dzial­ność i sprawczość.

Kosz­ty i brak efektów

Pro­fil Ab­sol­wen­ta, opra­co­wa­ny przez In­sty­tut Ba­dań Edu­ka­cyj­nych, kosz­to­wał bli­sko 3 mi­lio­ny zło­tych. We­dług MEN ma sta­no­wić pod­sta­wę do opra­co­wa­nia re­for­my pod­staw pro­gra­mo­wych pla­no­wa­nej na 2026 rok. Jak de­kla­ro­wa­ła Bar­ba­ra No­wac­ka, ce­lem pro­jek­tu jest wy­po­sa­że­nie ab­sol­wen­tów pol­skich szkół w wie­dzę, kom­pe­ten­cje i spraw­czość. Jed­nak, jak za­uwa­ża PAN, pro­po­no­wa­ne roz­wią­za­nia nie tyl­ko nie od­po­wia­da­ją na wy­zwa­nia XXI wie­ku, ale tak­że pod­wa­ża­ją sens pla­no­wa­nych zmian.

Opi­nia Ko­mi­te­tu Na­uk Pe­da­go­gicz­nych PAN wska­zu­je na po­waż­ne wa­dy i sta­wia pod zna­kiem za­py­ta­nia za­sad­ność re­ali­za­cji te­go pro­jek­tu w je­go obec­nym kształ­cie. Kry­ty­ka uwy­pu­kla po­trze­bę prze­my­śle­nia kie­run­ku re­for­my edu­ka­cyj­nej, któ­ra w za­ło­że­niu ma od­po­wia­dać na wy­zwa­nia współ­cze­sno­ści, a nie tkwić w przeszłości.

jb
Źró­dło: serwisy.gazetaprawna.pl