Apel do Pani Minister Zdrowia Katarzyny Sójki

Sza­now­na Pa­ni Minister,

Pol­skie Sto­wa­rzy­sze­nie Obroń­ców Ży­cia Czło­wie­ka ape­lu­je o nie­do­ko­ny­wa­nie sprzecz­nej z Kon­sty­tu­cją Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej in­ter­pre­ta­cji art. 4a ust. 1 pkt 1 Usta­wy z dnia 7 stycz­nia 1993 r. o pla­no­wa­niu ro­dzi­ny, ochro­nie pło­du ludz­kie­go i wa­run­kach do­pusz­czal­no­ści prze­ry­wa­nia ciąży.

Ja­ko wspól­no­ta osób od kil­ku­dzie­się­ciu lat za­an­ga­żo­wa­nych w za­pew­nie­nie praw­nej ochro­ny ży­cia wszyst­kim po­czę­tym oso­bom ludz­kim, pro­te­stu­je­my prze­ciw­ko try­bo­wi, w ja­kim re­sort zdro­wia kon­sul­tu­je wy­tycz­ne dla pla­có­wek me­dycz­nych w spra­wie aborcji.

Obec­nie, zgod­nie z pol­skim pra­wem, ko­bie­ta mo­że pod­dać się abor­cji w sy­tu­acji, gdy cią­ża za­gra­ża jej zdro­wiu lub ży­ciu. W na­szej oce­nie nie ma po­trze­by do­pre­cy­zo­wy­wa­nia pierw­szej prze­słan­ki – za­wsze, gdy za­gro­żo­ne jest ży­cie ko­bie­ty, le­karz ma nie tyl­ko pra­wo, ale obo­wią­zek ra­to­wać mat­kę, na­wet kosz­tem ży­cia dziec­ka. Wie­my na­to­miast, że wy­tycz­ne ze­spo­łu kon­cen­tru­ją się na tzw. prze­słan­ce psy­chia­trycz­nej, czy­li sy­tu­acji, kie­dy cią­ża mia­ła­by za­gra­żać do­bro­sta­no­wi psy­chicz­ne­mu mat­ki, a an­ti­do­tum na te obiek­tyw­ne trud­no­ści mia­ło­by być ode­bra­nie ży­cia dziecku.

Wpro­wa­dze­nie prze­słan­ki za­gro­że­nia zdro­wia psy­chicz­ne­go mat­ki nie­na­ro­dzo­ne­go dziec­ka bu­dzi nasz zde­cy­do­wa­ny sprze­ciw z kil­ku powodów:

1. Le­karz ma obo­wią­zek dbać za­rów­no o zdro­wie mat­ki jak i dziec­ka. Mó­wi o tym wprost art. 39 Ko­dek­su Ety­ki Le­kar­skiej: „Po­dej­mu­jąc dzia­ła­nia le­kar­skie w od­nie­sie­niu do ko­bie­ty w cią­ży le­karz rów­no­cze­śnie od­po­wia­da za zdro­wie i ży­cie jej dziec­ka. Dla­te­go obo­wiąz­kiem le­ka­rza są sta­ra­nia o za­cho­wa­nie zdro­wia i ży­cia dziec­ka rów­nież przed je­go uro­dze­niem”. Ko­deks Ety­ki Le­kar­skiej sta­no­wi punkt od­nie­sie­nia dla wszel­kich de­cy­zji, bu­dzą­cych wąt­pli­wo­ści na­tu­ry etycz­nej i jest nie­od­łącz­nym ele­men­tem toż­sa­mo­ści za­wo­do­wej od po­cząt­ku ist­nie­nia te­go zawodu.
2. Ży­cie czło­wie­ka jest naj­wyż­szą war­to­ścią i ni­gdy nie mo­że być za­koń­czo­ne w ce­lu prze­pro­wa­dze­nia pró­by le­cze­nia zdro­wia mat­ki. Pra­wo do ży­cia jest za­pi­sa­ne w 38 ar­ty­ku­le Kon­sty­tu­cji RP, któ­ry sta­no­wi, że: „Rzecz­po­spo­li­ta Pol­ska za­pew­nia każ­de­mu czło­wie­ko­wi praw­ną ochro­nę ży­cia”. Ten za­pis Kon­sty­tu­cji oraz li­nia orzecz­ni­cza są­dów jest spój­na: pra­wo do ży­cia przy­słu­gu­je każ­de­mu czło­wie­ko­wi, tak­że w pre­na­tal­nej fa­zie rozwoju.
3. Abor­cja skut­ku­je ry­zy­kiem syn­dro­mu po­abor­cyj­ne­go. Licz­ne ba­da­nia po­rów­nu­ją do­le­gli­wo­ści syn­dro­mu do ze­spo­łu stre­su po­ura­zo­we­go, do­świad­cza­ne­go na przy­kład przez żoł­nie­rzy wra­ca­ją­cych z woj­ny czy oso­by do­świad­czo­ne prze­mo­cą. Je­śli ko­bie­ta w cią­ży, cier­pią­ca na de­pre­sję lub prze­ży­wa­ją­ca in­ne za­bu­rze­nia zdro­wia psy­chicz­ne­go, zde­cy­du­je się na abor­cję, nie tyl­ko nie ule­czy swo­ich trau­ma­tycz­nych do­świad­czeń, ale je spo­tę­gu­je po­przez ko­lej­ne do­świad­cze­nie prze­mo­cy na so­bie i swo­im nie­na­ro­dzo­nym dziecku.
4. Cią­ża, choć jest sta­nem fi­zjo­lo­gicz­nym, cza­so­wo za­bu­rza funk­cjo­no­wa­nie ukła­du hor­mo­nal­ne­go. Po­nad­to, je­śli wia­do­mość o cią­ży jest dla ko­bie­ty nie­chcia­nym za­sko­cze­niem, mo­że wy­stą­pić kry­zys psy­chicz­ny spo­wo­do­wa­ny jej roz­po­zna­niem. Wte­dy na­le­ży oto­czyć ją szcze­gól­nie tro­skli­wą opie­ką, po­móc jej za­rów­no fi­zycz­nie, jak i psy­chicz­nie. Na­le­ży szu­kać uzna­nych me­tod te­ra­peu­tycz­nych, któ­re po­mo­gą prze­zwy­cię­żyć kry­zys i osią­gnąć do­bro­stan psy­chicz­ny. Po­nad­to oso­by bę­dą­ce w złym sta­nie psy­chicz­nym nie po­win­ny po­dej­mo­wać waż­nych i nie­od­wra­cal­nych decyzji.
5. Przy­kład Hisz­pa­nii po­ka­zu­je, że wpro­wa­dze­nie tzw. prze­słan­ki psy­chia­trycz­nej ja­ko wska­za­nia do abor­cji ozna­czać mo­że fak­tycz­ną le­ga­li­za­cję abor­cji na ży­cze­nie i to, jak sta­no­wi pol­ska usta­wa z 7 stycz­nia 1993 r., do chwi­li osią­gnię­cia przez płód zdol­no­ści do sa­mo­dziel­ne­go ży­cia po­za or­ga­ni­zmem ko­bie­ty cię­żar­nej. W Hisz­pa­nii w 1985 ro­ku wpro­wa­dzo­no pra­wo, któ­re ze­zwa­la­ło na abor­cję w trzech przy­pad­kach: za­gro­że­nia ży­cia lub zdro­wia (w tym zdro­wia psy­chicz­ne­go) mat­ki, czy­nu za­bro­nio­ne­go i cięż­kie­go uszko­dze­nie pło­du. W cią­gu 20 lat licz­ba prze­pro­wa­dza­nych tam abor­cji, głów­nie z po­wo­du za­gro­że­nia zdro­wia psy­chicz­ne­go mat­ki, prze­kro­czy­ła 100 ty­się­cy rocz­nie. Za­tem roz­sze­rze­nie wska­zań do abor­cji o prze­słan­kę za­gro­że­nia dla zdro­wia psy­chicz­ne­go ozna­cza­ło w prak­ty­ce wpro­wa­dze­nie abor­cji na życzenie.

Ocze­ku­je­my eg­ze­kwo­wa­nia prze­pi­sów Kon­sty­tu­cji oraz Ko­dek­su Ety­ki Le­kar­skiej. Wzy­wa­my tak­że Mi­ni­stra Zdro­wia do prze­glą­du sys­te­mu opie­ki psy­chia­trycz­nej w Pol­sce i za­pew­nie­nia na­le­ży­tej opie­ki psy­chia­trycz­nej dla ko­biet w ciąży.

Z po­wa­ża­niem,

Mag­da­le­na Guziak-Nowak
Dy­rek­tor ds. Edukacji

Woj­ciech Zięba
Pre­zes Zarządu

Do po­bra­nia: Apel do Pa­ni Mi­ni­ster Zdro­wia Ka­ta­rzy­ny Sójki