Urlop macierzyński – wszystko, co musisz wiedzieć

Dłu­gość urlo­pu ma­cie­rzyń­skie­go za­le­ży od licz­by dzie­ci uro­dzo­nych przy jed­nym porodzie.

Co to jest urlop macierzyński?

Jest to spe­cjal­ny ro­dzaj urlo­pu dla ko­biet, któ­re uro­dzi­ły dziec­ko. Ko­rzy­sta­ją­ca z urlo­pu ma więc czas, aby po­wró­cić do peł­ni sił i spraw­no­ści po po­ro­dzie oraz – bez obo­wiaz­ku po­wro­tu do pra­cy – móc spo­koj­nie opie­ko­wać się dziec­kiem w pierw­szych mie­sia­cach je­go życia.

Ko­mu przy­słu­gu­je urlop macierzyński?

Urlop ma­cie­rzyń­ski przy­słu­gu­je pra­cow­ni­cy, któ­ra jest za­trud­nio­na. Nie przy­słu­gu­je on na­to­miast ko­bie­cie za­trud­nio­nej na okres prób­ny, któ­rej umo­wa o pra­cę zo­sta­ła prze­dłu­żo­na do dnia po­ro­du i któ­ra jest upraw­nio­na do otrzy­my­wa­nia za­sił­ku ma­cie­rzyń­skie­go. Mi­mo otrzy­my­wa­nia te­go za­sił­ku nie ma ona sta­tu­su oso­by za­trud­nio­nej. Okres, w któ­rym otrzy­mu­je za­si­łek, nie wli­cza się więc do sta­żu pra­cy. Ma­mie nie przy­słu­gu­ją też upraw­nie­nia pracownicze.

Jak dłu­go trwa urlop macierzyński?

Zgod­nie z Ko­dek­sem pra­cy, pra­cow­ni­cy przy­słu­gu­je urlop ma­cie­rzyń­ski w wymiarze:

1. 20 ty­go­dni – w przy­pad­ku uro­dze­nia jed­ne­go dziec­ka przy jed­nym porodzie;
2. 31 ty­go­dni – w przy­pad­ku uro­dze­nia dwoj­ga dzie­ci przy jed­nym porodzie;
3. 33 ty­go­dni – w przy­pad­ku uro­dze­nia troj­ga dzie­ci przy jed­nym porodzie;
4. 35 ty­go­dni – w przy­pad­ku uro­dze­nia czwor­ga dzie­ci przy jed­nym porodzie;
5. 37 ty­go­dni – w przy­pad­ku uro­dze­nia pię­cior­ga i wię­cej dzie­ci przy jed­nym porodzie.

Kie­dy moż­na wnio­sko­wać o urlop macierzyński?

Ko­bie­ta mo­że roz­po­cząć urlop ma­cie­rzyń­ski naj­wcze­śniej 6 ty­go­dni przed po­ro­dem. Je­że­li nie wy­ko­rzy­sta te­go upraw­nie­nia, dzień po­ro­du sta­je się pierw­szym dniem urlo­pu macierzyńskiego.

Gdzie na­le­ży zło­żyć wnio­sek o urlop ma­cie­rzyń­ski i w ja­kim terminie?

Wnio­sek o urlop ma­cie­rzyń­ski na­le­ży zło­żyć do pra­co­daw­cy w ter­mi­nie 21 dni od da­ty po­ro­du. Do wnio­sku na­le­ży do­łą­czyć za­świad­cze­nie wy­da­wa­ne w szpi­ta­lu, w któ­rym po­da­na jest da­ta uro­dze­nia dziecka.

Czy wnio­sek na­le­ży zło­żyć na spe­cjal­nym formularzu?

Nie, co do za­sa­dy nie ma żad­nych kon­kret­nych wy­ma­gań do­ty­czą­cych wnio­sku. Na­le­ży w nim za­wrzeć od­po­wied­nie da­ne, ta­kie jak: wnio­sko­wa­ny okres urlo­pu, imię i na­zwi­sko dziec­ka, da­ta je­go uro­dze­nia, da­ne wnio­sko­daw­cy oraz da­ne za­kła­du pra­cy. Krót­ki wzór wnio­sku umiesz­czo­ny jest poniżej.

Miej­sco­wość, data

Imię i na­zwi­sko pracownicy

Da­ne pra­co­daw­cy (na­zwa za­kła­du pra­cy oraz adres)

Wnio­sek o urlop macierzyński

Pro­szę o udzie­le­nie mi urlo­pu ma­cie­rzyń­skie­go w okre­sie od: ______ do: ______ na mo­je dziec­ko ______ (imię i na­zwi­sko dziec­ka), uro­dzo­ne dnia ______.

Z po­wa­ża­niem

(pod­pis pracownicy)

Za­łącz­ni­ki: za­świad­cze­nie o uro­dze­niu dziecka

Czy urlop ma­cie­rzyń­ski jest płatny?

Tak. Jed­nak na­le­ży pod­kre­ślić, że na urlo­pie ma­cie­rzyń­skim, jak rów­nież na urlo­pie ro­dzi­ciel­skim, wy­pła­ca­ny jest „za­si­łek ma­cie­rzyń­ski”. Je­go wy­so­kość jest uza­leż­nio­na od te­go, czy np. wraz z wnio­skiem o urlop ma­cie­rzyń­ski, wnio­sku­je się o udzie­le­nie urlo­pu ro­dzi­ciel­skie­go. Mo­że on wy­no­sić 100 proc. lub 80 proc. pod­sta­wy wynagrodzenia.

Czy w trak­cie urlo­pu ma­cie­rzyń­skie­go pra­cow­ni­ca mo­że zo­stać zwolniona?

Je­że­li zo­sta­ły speł­nio­ne okre­ślo­ne prze­słan­ki, ta­kie jak: li­kwi­da­cja lub upa­dłość za­kła­du pra­cy, wy­po­wie­dze­nie umo­wy o pra­cę z wi­ny le­żą­cej po stro­nie pra­cow­ni­cy, to zwol­nie­nie jest uza­sad­nio­ne i mo­że nastąpić..

Czy moż­na wró­cić do pra­cy przed wnio­sko­wa­nym koń­cem urlo­pu macierzyńskiego?

Tak, ale pod pew­ny­mi wa­run­ka­mi. Przede wszyst­kim urlop mu­si być wy­ko­rzy­sta­ny w wy­mia­rze mi­ni­mum 14 ty­go­dni. Nie moż­na wcze­śniej z nie­go zre­zy­gno­wać i wnio­sko­wać o prze­rwa­nie. Po­za tym po­zo­sta­łą część urlo­pu mu­si wy­ko­rzy­stać oj­ciec, któ­ry jest pra­cow­ni­kiem (pra­cu­je na umo­wę o pra­cę) i któ­ry jed­no­cze­śnie bę­dzie spra­wo­wać oso­bi­stą opie­kę nad dziec­kiem. Na­le­ży pa­mię­tać, że wnio­sek o re­zy­gna­cję z dal­szej czę­ści urlo­pu na­le­ży zło­żyć w ter­mi­nie mi­ni­mum 7 dni przed pla­no­wa­nym ter­mi­nem roz­po­czę­ciem pracy.

Czym się róż­ni urlop ma­cie­rzyń­ski od urlo­pu rodzicielskiego?

Po­tocz­nie mó­wi­my „rocz­ny urlop ma­cie­rzyń­ski”, jed­nak nie jest to okre­śle­nie pra­wi­dło­we, bo­wiem w świe­tle pra­wa na ten rocz­ny urlop skła­da­ją się urlop ma­cie­rzyń­ski oraz ro­dzi­ciel­ski. Urlo­py te róż­nią się od sie­bie wy­mia­rem cza­so­wym oraz wy­so­ko­ścią pod­sta­wy. Urlop ro­dzi­ciel­ski mo­że trwać od 32 do 34 ty­go­dni, w za­leż­no­ści od licz­by uro­dzo­nych dzie­ci. Wy­so­kość za­sił­ku mo­że wy­no­sić 80 proc. lub 60 proc. pod­sta­wy wy­mia­ru. Po­nad­to urlop ro­dzi­ciel­ski, w prze­ci­wień­stwie do ma­cie­rzyń­skie­go, mo­że być udzie­lo­ny oboj­gu ro­dzi­com i mo­gą z nie­go ko­rzy­stać jednocześnie.

Fun­da­cja Pra­wo dla Mam