Samotne macierzyństwo a pomoc prawna

Ma­mo! Je­śli sa­mot­nie wy­cho­wu­jesz dziecko(ci), nie je­steś sa­ma! Sko­rzy­staj z po­mo­cy, któ­rą ofe­ru­je ci prawo.

Sa­mot­ne ma­cie­rzyń­stwo by­wa do­bro­wol­nym wy­bo­rem ko­bie­ty, ale znacz­nie czę­ściej jest smut­nym na­stęp­stwem trud­nych re­la­cji, prze­mo­cy, bie­dy i in­nych oko­licz­no­ści, któ­re ca­ły trud wy­cho­wa­nia dzie­ci zrzu­ca­ją wy­łącz­nie na bar­ki ko­bie­ty. Po pierw­szym szo­ku, ja­kim mo­że być odej­ście part­ne­ra, ko­niecz­ność ukry­wa­nia sta­nu bło­go­sła­wio­ne­go lub nie­ocze­ki­wa­ny brak da­chu nad gło­wą, ma­my zwy­kle szyb­ko mu­szą sta­nąć na no­gach, oce­nić sy­tu­ację i po­my­śleć, co da­lej. Ma­ło któ­ra ko­bie­ta wie, ja­kie pra­wa jej przy­słu­gu­ją, czy­li na co mo­że li­czyć w sy­tu­acji sa­mot­ne­go wy­cho­wy­wa­nia dziecka.

Na ja­kie wspar­cie mo­że li­czyć sa­mot­na mat­ka i ja­kie świad­cze­nia jej przysługują?

W pierw­szej ko­lej­no­ści sa­mot­na mat­ka mo­że ubie­gać się o świad­cze­nie tzw. „500 plus”, a tak­że o za­si­łek rodzinny.

Ja­kie wa­run­ki mu­si speł­niać mat­ka sa­mot­nie wy­cho­wu­ją­ca dziec­ko, by otrzy­mać „500 plus”?

Po pierw­sze, win­na speł­niać wa­ru­nek do­cho­do­wy. „500 plus” mo­że bo­wiem przy­słu­gi­wać już na pierw­sze dziec­ko w sy­tu­acji, kie­dy do­chód na człon­ka ro­dzi­ny nie prze­kra­cza 800,00 zł (lub 1 200,00 zł w przy­pad­ku dziec­ka nie­peł­no­spraw­ne­go). W przy­pad­ku więk­szej licz­by dzie­ci, świad­cze­nie bę­dzie przy­słu­gi­wać na dru­gie i ko­lej­ne dziec­ko, bez speł­nie­nia wy­ma­gań dochodowych.

Po dru­gie, usta­la się, czy ko­bie­ta ma przy­zna­ne ali­men­ty na dziec­ko od je­go ojca.

Co to jest za­si­łek ro­dzin­ny i ko­mu przysługuje?

Za­si­łek ro­dzin­ny, zgod­nie z Usta­wą z dnia 28 li­sto­pa­da 2003 r. o świad­cze­niach ro­dzin­nych, przy­słu­gu­je nie tyl­ko ro­dzi­com, ale też jed­ne­mu z ro­dzi­ców lub opie­ku­no­wi praw­ne­mu dziec­ka, je­że­li speł­nio­ny jest wa­ru­nek do­cho­do­wy. By móc uzy­skać zasiłek,dochód ro­dzi­ny w prze­li­cze­niu na oso­bę nie mo­że prze­kra­czać kwo­ty 674,00 zł. Na­to­miast gdy człon­kiem ro­dzi­ny jest dziec­ko le­gi­ty­mu­ją­ce się orze­cze­niem o nie­peł­no­spraw­no­ści lub orze­cze­niem o umiar­ko­wa­nym al­bo o znacz­nym stop­niu nie­peł­no­spraw­no­ści, za­si­łek ro­dzin­ny przy­słu­gu­je, je­że­li do­chód ro­dzi­ny w prze­li­cze­niu na oso­bę nie prze­kra­cza kwo­ty 764,00 zł.

Czy moż­na otrzy­my­wać za­si­łek ro­dzin­ny na dziec­ko, któ­re ukoń­czy­ło już 18 lat?

Za­si­łek ten przy­słu­gu­je co do za­sa­dy aż do ukoń­cze­nia przez dziec­ko 18 lat. Jed­nak­że okres przy­zna­wa­nia za­sił­ku mo­że się wy­dłu­żyć do ukoń­cze­nia przez dziec­ko na­uki w szko­le, jed­nak nie dłu­żej niż do ukoń­cze­nia 21. ro­ku ży­cia, al­bo mak­sy­mal­nie do ukoń­cze­nia przez dziec­ko 24. ro­ku ży­cia, je­że­li dziec­ko uczy się w szko­le wyż­szej lub uczy się i le­gi­ty­mu­je się orze­cze­niem o niepełnosprawności.

Ja­ka jest wy­so­kość za­sił­ku rodzinnego?

Wy­so­kość za­sił­ku ro­dzin­ne­go wy­no­si miesięcznie:

1. 95,00 zł na dziec­ko w wie­ku do ukoń­cze­nia 5. ro­ku życia;
2. 124,00 zł na dziec­ko w wie­ku po­wy­żej 5. ro­ku ży­cia do ukoń­cze­nia 18. ro­ku życia;
3. 135,00 zł na dziec­ko w wie­ku po­wy­żej 18. ro­ku ży­cia do ukoń­cze­nia 24. ro­ku życia.

(Kwo­ty uwzględ­nia­ją zmia­ny wcho­dzą­ce w ży­cie w 2019 r.)

Czy mat­ka sa­mot­nie wy­cho­wu­ją­ca dziec­ko mo­że li­czyć na in­ne do­dat­ko­we zapomogi?

Tak, do za­sił­ku ro­dzin­ne­go przy­słu­gu­ją do­dat­ki z tytułu:

1. uro­dze­nia dziec­ka – jed­no­ra­zo­wy w wy­so­ko­ści 1000,00 zł,
2. opie­ki nad dziec­kiem w okre­sie ko­rzy­sta­nia z urlo­pu wy­cho­waw­cze­go – 400,00zł mie­sięcz­nie, bez wzglę­du na licz­bę dzieci,
3. sa­mot­ne­go wy­cho­wy­wa­nia dziec­ka (je­że­li nie zo­sta­ło za­są­dzo­ne świad­cze­nie ali­men­ta­cyj­ne na rzecz dziec­ka) – w wy­so­ko­ści 193,00 zł mie­sięcz­nie na dziec­ko, ale nie wię­cej niż 386,00 zł na wszyst­kie dzieci,
4. wy­cho­wy­wa­nia dziec­ka w ro­dzi­nie wie­lo­dziet­nej – w wy­so­ko­ści 95,00 zł mie­sięcz­nie na trze­cie i ko­lej­ne dziecko,
5. kształ­ce­nia i re­ha­bi­li­ta­cji dziec­ka nie­peł­no­spraw­ne­go – mie­sięcz­nie 90,00 zł na dziec­ko w wie­ku do 5 lat, na dziec­ko po­wy­żej 5. ro­ku ży­cia 110,00 zł miesięcznie.

Czy je­śli dziec­ko roz­po­czy­na edu­ka­cję szkol­ną, mat­ka mo­że z te­go ty­tu­łu li­czyć na do­dat­ko­wą zapomogę?

Tak, z ty­tu­łu roz­po­czę­cia ro­ku szkol­ne­go przy­słu­gu­je jed­no­ra­zo­wa za­po­mo­ga w wy­so­ko­ści 100,00 zł na dziec­ko. Do­dat­ko­wo, w przy­pad­ku pod­ję­cia przez dziec­ko na­uki w szko­le po­za miej­scem za­miesz­ka­nia, przy­słu­gu­je do­da­tek w wy­so­ko­ści 113 zł na po­kry­cie wy­dat­ków zwią­za­nych z za­miesz­ka­niem w miej­sco­wo­ści, w któ­rej znaj­du­je się szko­ła oraz do­da­tek w wy­so­ko­ści 69 zł na po­kry­cie wy­dat­ków zwią­za­nych z do­jaz­dem do miej­sco­wo­ści, w któ­rej znaj­du­je się szko­ła. Do­da­tek jest wy­pła­ca­ny przez okres ro­ku szkol­ne­go – od wrze­śnia do czerwca.

Czy mat­ka sa­mot­nie wy­cho­wu­ją­ca dziec­ko mo­że uzy­skać ja­kąś ulgę podatkową?

Ist­nie­je moż­li­wość wspól­ne­go roz­li­cza­nia się z dziec­kiem. Po­le­ga to na tym, że mat­ka sa­mot­nie wy­cho­wu­ją­ca dziec­ko de­kla­ru­je w ze­zna­niu rocz­nym po­da­tek w po­dwój­nej wy­so­ko­ści, któ­rą ob­li­cza się od po­ło­wy rocz­nych do­cho­dów. Ta­kie roz­wią­za­nie po­zwa­la zmniej­szyć kwo­tę po­dat­ku, a tym sa­mym za­osz­czę­dzić pie­nią­dze. Wa­run­kiem jest by­cie sa­mot­ną mat­ką (wdo­wą, pan­ną, roz­wód­ką, w se­pa­ra­cji, ko­bie­tą po­zo­sta­ją­ca w związ­ku mał­żeń­skim, je­że­li oj­ciec dziec­ka od­by­wa ka­rę po­zba­wie­nia wol­no­ści lub zo­stał po­zba­wio­ny praw ro­dzi­ciel­skich). Nie ma na­to­miast obo­wiąz­ku, aby dziec­ko otrzy­my­wa­ło ja­kie­kol­wiek dochody.

Co mo­że zro­bić mat­ka dziec­ka w sy­tu­acji, gdy je­go oj­ciec sys­te­ma­tycz­nie nie pła­ci za­są­dzo­nych alimentów?

W przy­pad­ku uchy­la­nia się oj­ca dziec­ka od pła­ce­nia za­są­dzo­nych na rzecz dziec­ka ali­men­tów, ko­bie­ta mo­że zwró­cić się do fun­du­szu ali­men­ta­cyj­ne­go po uprzed­nim skie­ro­wa­niu spra­wy do ko­mor­ni­ka. W przy­pad­ku bez­sku­tecz­nej eg­ze­ku­cji, trwa­ją­cej od co naj­mniej dwóch mie­się­cy oraz uzy­ska­niu za­świad­cze­nia o ta­kiej sy­tu­acji od ko­mor­ni­ka, moż­na zwró­cić się do fun­du­szu ali­men­ta­cyj­ne­go. Jed­nak na­le­ży pa­mię­tać, że tam tak­że obo­wią­zu­je próg do­cho­do­wy, któ­re­go wy­so­kość nie mo­że prze­kra­czać kwo­ty 725,00 zł.

Fun­da­cja Pra­wo dla Mam