Kraków, 11 kwietnia 2023 r.
List otwarty Polskiego Stowarzyszenia Obrońców Życia Człowieka
do Premiera Mateusza Morawieckiego
w sprawie rządowego projektu ustawy o świadczeniu wspierającym
Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka apeluje do Premiera Mateusza Morawieckiego o wniesienie przez Radę Ministrów zgodnie z art. 36 pkt 1a Regulaminu Sejmu RP niezbędnych autopoprawek do rządowego projektu ustawy o świadczeniu wspierającym, które usuną drastyczne ograniczenia zakresu pomocy proponowanej opiekunom osób z niepełnosprawnościami.
Stowarzyszenie od lat postuluje wprowadzenie systemowych rozwiązań, które istotnie poprawią niezwykle trudną sytuację materialną rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnością. Wystarczy wspomnieć, że w roku 2020 w związku orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego znoszącym abortywną przesłankę eugeniczną Stowarzyszenie zwróciło się pisemnie do Prezydenta Andrzeja Dudy, Marszałka Sejmu Ryszarda Terleckiego, Premiera Mateusza Morawieckiego, Prezesa Prawa i Sprawiedliwości Jarosława Kaczyńskiego z apelem o pilne podjęcie prac legislacyjnych, które pozwolą opracować adekwatny system wsparcia dla rodzin ciężko chorych dzieci.
W kontekście wieloletnich zaniedbań poprzednich kadencji Parlamentu Stowarzyszenie wyraża uznanie Radzie Ministrów za podjęcie prac w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej oraz przygotowanie nowego projektu ustawy regulującego warunki pomocy rodzinom, które z racji niepełnosprawności swoich dzieci znajdują się w najtrudniejszej społecznie sytuacji materialnej. Mimo że przedstawiony projekt przewiduje niezadowalające formy wsparcia, to niewątpliwie jest istotnym etapem na drodze do osiągnięcia dostatecznych rozwiązań.
Stowarzyszenie stoi na stanowisku, że projektowana pomoc powinna doprowadzić do realnej poprawy warunków życia. W tym kontekście Stowarzyszenie uznaje za swój obowiązek wskazanie na niewystarczający charakter przewidzianych w rządowym projekcie rozwiązań i przedłożenie niezbędnych poprawek, które przybliżą proponowane warunki pomocy do akceptowalnego poziomu.
Postuluje się następujące zmiany w rządowym projekcie ustawy o świadczeniu wspierającym:
- obniżenie progów punktowych, tak aby osoba z niepełnosprawnością otrzymywała najniższe wsparcie finansowe od 25 punktów niesamodzielności, a nie 70 jak przewiduje Ministerstwo,
- zniesienie lub przynajmniej podwyższenie limitu dochodów, z proponowanej połowy płacy minimalnej do półtorej średniej krajowej, przy którym opiekun ciężko chorej osoby będzie mógł otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne.
Pragniemy zaznaczyć, że szacowany przez rząd krąg osób, które otrzymają najwyższy poziom wsparcia ze świadczenia wspierającego na 50 tysięcy jest dalecy niewystarczający przy 435 tysiącach osób, których niepełnosprawność powstała przed 18 r.ż. lub 25 gdy kontynuowali naukę, czy łącznej liczbie 3,5 miliona osób z niepełnosprawnościami w Polsce.
Te apelujące do naszego poczucia sprawiedliwości liczby to coś więcej niż statystyka. Kryją się za nimi dramatyczne historie rodzin, w których opiekunowie – a nierzadko są nimi samotne matki – muszą stawić czoła nie tylko chorobie, ale skrajnej biedzie. Prosimy, aby Szanowny Pan Premier zobaczył w nich nie tylko „sprawę do załatwienia” przed wyborami, ale niezasłużoną krzywdę najsłabszych, którym brakuje na czynsz, na leki, na chleb.
Stowarzyszenie prezentuje niezachwiane przekonanie, że wkład społeczny rodzin ofiarnie pełniących zadania pielęgnacyjne i wychowawcze wobec osób z niepełnosprawnościami, a zwłaszcza godność samych dzieci, nie pozwalają na procedowanie projektów ustaw wprowadzających iluzoryczne formy pomocy. Uchwalenie przygotowanej przez rząd ustawy w obecnym kształcie zostanie negatywnie zweryfikowane tuż po wejściu w życie proponowanych rozwiązań, kiedy rodziny będą zmuszone skonfrontować ustalone rygory pomocy z faktycznie otrzymanym wsparciem.
Stowarzyszenie wyraża nadzieję na uwzględnienie przez Radę Ministrów postulowanych zmian w projekcie ustawy, zanim Parlament przystąpi do dalszych etapów procesu legislacyjnego. Zgłoszenie przez wnioskodawcę wyżej wskazanych poprawek do czasu rozpoczęcia pierwszego czytania ustawy pozwoli osiągnąć w podstawowym wymiarze docelowy efekt poprawy warunków materialnych rodzin ciężko chorych dzieci i uniknąć politycznej instrumentalizacji projektu przez ugrupowania opozycyjne. Odrzucenie zaś wyżej zgłaszanych uwag będzie równoznaczne z ponoszeniem przez rząd i parlament pełnej odpowiedzialności za świadome procedowanie ustawy wprowadzającej wyłącznie pozorne rozwiązania i za wprowadzenie w błąd opinii publicznej o rzekomej poprawie sytuacji materialnej rodzin dzieci z niepełnosprawnością w rezultacie uchwalonego projektu.
Szanowny Panie Premierze, pragnę poinformować, że do czasu uwzględnienia zaproponowanych zmian, Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka udziela pełnego poparcia projektowi ustawy o zmianie ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych, opracowanemu przez Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „STOP zakazowi pracy” – www.stopzakazowipracy.pl, który jest jedyną, jak na razie, realną odpowiedzią na postulaty środowisk osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów.
Wojciech Zięba
prezes Polskiego Stowarzyszenia Obrońców Życia Człowieka