Działanie spirali antykoncepcyjnej

Spi­ra­la nie do­pusz­cza do za­gnież­dże­nia dziec­ka w ja­mie ma­ci­cy, co po­wo­du­je je­go ob­umar­cie. Ma więc dzia­ła­nie wczesnoporonne.

Wkład­ka do­ma­cicz­na, zwa­na tak­że spi­ra­lą an­ty­kon­cep­cyj­ną, to nie­wiel­ki ka­wa­łek pla­sti­ku, naj­czę­ściej w kształ­cie li­te­ry T, za­koń­czo­ny nit­ka­mi. Jest ona za­kła­da­na (wy­łącz­nie przez le­ka­rza!) do ma­ci­cy ko­bie­ty, na­to­miast nit­ki są wy­czu­wal­ne w po­chwie, u uj­ścia szyj­ki ma­ci­cy. Po­nie­waż zda­rza się, że w trak­cie mie­siącz­ki wkład­ka wy­su­wa się z ma­ci­cy, ko­bie­ta dzię­ki nit­kom mo­że spraw­dzić, czy spi­ra­la cią­gle jest pra­wi­dło­wo za­ło­żo­na. Wkład­ki ma­ją bar­dzo dłu­gi okres waż­no­ści. Jed­ną moż­na sto­so­wać na­wet przez 8 lat. Do­pie­ro po tym okre­sie mu­si być usunięta.

Ro­dza­je wkła­dek domacicznych

Obec­nie do­stęp­ne są spi­ra­le trzech typów:

• obo­jęt­ne,
• mie­dzia­ne – na wkład­kę na­wi­nię­ty jest mie­dzia­ny drucik,
• hor­mo­nal­ne – za­wie­ra­ją­ce po­jem­ni­czek z hor­mo­nem, któ­ry uwal­nia­ny jest stop­nio­wo przez ca­ły okres ważności.

W za­leż­no­ści od ty­pu wkład­ki róż­nią się nie­co za­rów­no spo­so­bem dzia­ła­nia, jak i skutecznością.

Dzia­ła­nie

Wkład­ki obo­jęt­ne wy­wo­łu­ją przede wszyst­kim stan za­pal­ny ślu­zów­ki ma­ci­cy – en­do­me­trium. Stan ten dzia­ła plem­ni­ko­bój­czo i w tym do­pa­tru­je się ich pod­sta­wo­we­go dzia­ła­nia. Są one mniej sku­tecz­ne niż wkład­ki z mie­dzią lub hor­mo­nal­ne, dla­te­go też sto­su­je się je co­raz rza­dziej. Wskaź­nik ciąż dla te­go ty­pu wkła­dek wy­no­si 3 proc.

Oprócz po­wyż­sze­go efek­tu, każ­da wkład­ka (za­rów­no z ka­te­go­rii obo­jęt­nych, mie­dzia­nych, jak i hor­mo­nal­nych) ma tak­że dzia­ła­nie an­ty­ni­da­cyj­ne. Je­śli za­py­ta­my le­ka­rza, co to wła­ści­wie zna­czy, naj­czę­ściej usły­szy­my bar­dzo na­uko­wo brzmią­ce zda­nie: „An­ty­ni­da­cyj­ne to zna­czy unie­moż­li­wia­ją­ce im­plan­ta­cję za­płod­nio­nej ko­mór­ki ja­jo­wej w en­do­me­trium”. I wła­ści­wie na­dal nie­wie­le bę­dzie­my wie­dzieć… Po­wiedz­my więc ję­zy­kiem bar­dziej zro­zu­mia­łym: „im­plan­ta­cja” to za­gnież­dże­nie, „w en­do­me­trium”, czy­li w ślu­zów­ce ja­my ma­ci­cy. Trud­niej bę­dzie wy­ja­śnić, co ozna­cza okre­śle­nie „za­płod­nio­na ko­mór­ka ja­jo­wa”, po­nie­waż w isto­cie rze­czy nie o za­płod­nio­ną ko­mór­kę ja­jo­wą tu cho­dzi. Po za­płod­nie­niu ko­mór­ka ja­jo­wa w cią­gu kil­ku go­dzin za­czy­na się dzie­lić. Po­wsta­ją dwie ko­mór­ki, czte­ry itd. I wte­dy w ję­zy­ku me­dycz­nym nie na­zy­wa się ich już „za­płod­nio­ną ko­mór­ką ja­jo­wą”, tyl­ko po pro­stu za­rod­kiem. A każ­da ko­bie­ta ocze­ku­ją­ca dziec­ka wie, że to po pro­stu ma­ły (bar­dzo ma­ły!) czło­wiek. Za­tem spi­ra­la nie do­pusz­cza do za­gnież­dże­nia dziec­ka w ja­mie ma­ci­cy, co po­wo­du­je je­go ob­umar­cie. Spi­ra­la ma więc dzia­ła­nie wczesnoporonne!

Za­tem spi­ra­la nie do­pusz­cza do za­gnież­dże­nia dziec­ka w ja­mie ma­ci­cy, co po­wo­du­je je­go ob­umar­cie. Spi­ra­la ma więc dzia­ła­nie wczesnoporonne!

Wkład­ki z mie­dzią za­wie­ra­ją blasz­ki lub dru­ci­ki mie­dzia­ne. Uwal­nia­ją do­dat­ko­wo jo­ny mie­dzi, co zwięk­sza efekt plem­ni­ko­bój­czy, a tak­że za­gęsz­cza śluz szyj­ko­wy, co skut­ku­je utrud­nie­niem trans­por­tu plem­ni­ków. Je­śli doj­dzie do po­czę­cia, miedź wy­wie­ra tak­że tok­sycz­ny wpływ na za­ro­dek. Wskaź­nik Pe­ar­la dla ta­kich spi­ra­li wy­no­si PI = 0,2 – 2.

Wkład­ka hor­mo­nal­na (ina­czej sys­tem we­wnątrz­ma­cicz­ny uwal­nia­ją­cy pro­ge­ste­ron lub je­go sztucz­ne od­po­wied­ni­ki) ma wbu­do­wa­ną kap­suł­kę, z któ­rej stop­nio­wo uwal­nia­ny jest hor­mon. Od­dzia­łu­je on na en­do­me­trium, po­wo­du­jąc je­go po­wol­ny za­nik (stąd u wie­lu ko­biet mie­siącz­ki są o wie­le mniej ob­fi­te lub w ogó­le za­ni­ka­ją). U więk­szo­ści ko­biet hor­mon ten nie blo­ku­je ja­jecz­ko­wa­nia, dzia­ła tyl­ko miej­sco­wo w ma­ci­cy. Za­tem me­cha­nizm dzia­ła­nia te­go sys­te­mu nie­wie­le róż­ni się od dzia­ła­nia in­nych ro­dza­jów wkła­dek. Jest to wciąż dzia­ła­nie wcze­sno­po­ron­ne. Sku­tecz­ność sys­te­mu jest bar­dzo wy­so­ka. Sku­mu­lo­wa­ny in­deks Pe­ar­la wy­no­sił 1,1 – 1,4 w cią­gu 7 lat.

Wkład­ka z mie­dzią mo­że być sto­so­wa­na tak­że ja­ko tzw. „an­ty­kon­cep­cja awa­ryj­na”. W tym ce­lu jest za­kła­da­na do 5 dni po współ­ży­ciu. Jej dzia­ła­nie jest wte­dy wy­łącz­nie wcze­sno­po­ron­ne, nie­do­pusz­cza­ją­ce do za­gnież­dże­nia za­rod­ka w macicy!

Od po­czę­cia dziecko

Jed­nak au­to­rzy wie­lu opra­co­wań me­dycz­nych twier­dzą, że wkład­ki nie po­wo­du­ją po­ro­nień. Jak to ro­zu­mieć? Au­to­rzy ci są zda­nia, że po­czę­cie nie jest po­cząt­kiem ży­cia ludz­kie­go, że wła­ści­wy po­czą­tek to do­pie­ro mo­ment za­gnież­dże­nia za­rod­ka w ma­ci­cy. Po­nie­waż wkład­ka do za­gnież­dże­nia nie do­pusz­cza, nie ma więc, ich zda­niem, pod­staw do te­go, aby mó­wić o po­ro­nie­niu, za­nim nie doj­dzie do zagnieżdżenia.

Je­śli jed­nak ko­bie­ta ma świa­do­mość, że od po­czę­cia ma­my do czy­nie­nia z dziec­kiem, nie przyj­mie ta­kie­go ro­zu­mo­wa­nia. Dla niej od pierw­szych chwil po po­czę­ciu za­ro­dek jest dziec­kiem, któ­re­go ży­cie wkład­ka mo­że zniszczyć.

Iza­be­la Salata

Li­te­ra­tu­ra:

1. Gu­il­le­baud, An­ty­kon­cep­cja. Py­ta­nia i od­po­wie­dzi, MP, Kra­ków 2005
2. Spe­roff, M.A.Fritz, Kli­nicz­na en­do­kry­no­lo­gia gi­ne­ko­lo­gicz­na i nie­płod­ność Me­di­Pa­ge, War­sza­wa 2007